Revue ⴰⵙⵉⵏⴰⴳ-Asinag N° 12

 

 

Comptes rendus Khalid Ansar: Featural Dissimilation in Tashlhit – Avoiding the Repetition of Labial and Round by Karim Bensoukas

 

This contribution aims at studying the Arabic and French interferences with the Berber on the Béjaïa radio, commonly called radio Soummam. A Kabyle speaking-radio, with some news and rare Arabic broadcasts, hosted by journalists trained essentially in Arabic and secondarily in French, but not in their native language (Kabyle). Language (phonetic, morphologic, semantic, syntactic and lexical) interferences are taken from a corpus of sentences made in different programs and news by these journalists. The objective is to know the nature of these deviations (Weinreich) by trying to analyze them within the sociolinguistic framework of language contact. We first discuss the concept of linguistic interference and its various manifestations by trying to give it a sufficiently clear definition to be rigorously applied on our corpus. We conclude with the analysis of our material and the resulting conclusions. We will make, before that, a brief presentation of radio Soummam.

Agzul

Awettas (iswi) n umenni-ya (umagrad-a) d tazrawt n yimyudaf n tefransist d taɛrabt akk d tmaziɣt deg umaṭṭaf (anezway) n Bgayet mamu (mami) ttinin radyu Sumam. D amaṭṭaf yessawalen s teqbaylit, ɣas llan kra n yeɣmisen d tedwilin (isuyas) drusent s taɛrabt, tugett (kigan) n yineɣmasen-is ɣran ugar s taɛrabt, imik s tefransist, walayenni ur ɣrin s tutlayt tayemmatt-nsen (taqbaylit). Imyudaf utlayanen (imsislanen, isnalɣanen, inamkanen, iseddasanen d yinmawalen) ttwakksen-d seg usagem (ugriw/ammud) n tinawin (tinayin) i d-nnan yineɣmasen n umaṭṭaf-a deg tedwilin d yeɣmisen yenxallafen. Awettas d tigzi (afham) n tzelgiwin-a (Weinreich) s tesleḍt-nsent (asefsi-nsent) deg unnar asnilesmetti n unermis (amugger) n tutlayin. Ad nebdu amenni-nneɣ s usbadu (asenmel) yefran n yimmekti n umyadef, d wudmawen akk s d-yetteḍhar, ara nesnes ɣef usagem-nneɣ. Ad nfakk s tesleḍt n tanga-nneɣ d tegrayin i tt-id-iḍeffren. Ad d-nessiwel s tewzel, qbel aya, ɣef umaṭṭaf Sumam.

 

L'objectif de cet article est d'examiner l'impact potentiel que le contact entre l’amazigh et l’arabe marocain peut avoir sur l’accent. À cet égard, nous avons découvert que les critères déterminant l'assignation de l'accent dans les deux langues sont distincts. Ainsi, malgré le fait que le contact prolongé entre les deux langues a un effet immense sur la plupart des niveaux linguistiques, l’accent reste insensible aux influences extérieures. En ce qui concerne les mots arabes empruntés en amazigh, nous avons remarqué qu’ils gardent généralement leur accent d'origine. Toutefois, si ces emprunts subissent un processus de réduction de la structure syllabique ou un processus morphologique, ils sont accentués selon les règles d’accent de l’amazigh.

 

أثارت الضمائر المتصلة انتباها متميزا في اللسانيات الحديثة نظرا لما تتسم به من خاصيات استثنائية، فهي تتميز بصفات تركيبية، وصرفية و صواتية. ويركز هذا المقال على دراسة الجانب التركيبي لهذ المقولة في تشلحيت. حيث يسلط الضوء على موقعها في الجملة والطبيعة التركيبية لمستضيفها. فيفسر، اعتمادا على مجموعة من البراهين، السلوك المحير للضمائر بفرضية مفادها أن بنية الجملة في تشلحيت تتضمن مركبا زمنيا، وأن هذا الأخير هو الذي يستضيف المقولة المعنية بالدراسة. 

 

Cet article examine le processus d'intégration prosodique qui affecte principalement la syllabe initiale d'une catégorie d'emprunts de l’arabe marocain utilisé dans tachelhit. Les changements que subissent ces mots sont principalement engendrés par trois mécanismes d’assimilation à savoir l’épenthèse de voyelle qui peut être aussi bien de nature phonologique que morphologique, le renforcement du schwa et la gemination de la coda de la syllabe initiale. Ces ajustements, généralement étudiés dans le cadre de la phonologie des emprunts, sont prosodiquement significatifs dans la mesure où ils affectent principalement la syllabe initiale et conduisent alors à son accentuation. L'analyse des données dans cette étude est basée sur la théorie de l'optimalité qui considère l’adaptation des emprunts comme issue de l’application des contraintes Align et Parse ainsi que de leur classification.

 

The aim of this paper is to contribute to have a good grasp of the symbolism of the 'hand' in Amazigh, particularly in a context of linguistic phraseology. Through this study we shall try to describe the polysemy of the lexeme ⴰⴼⵓⵙ in a context of idiomatic phraseology by describing in details the semantic and symbolic values associated with this noun in Tashelhit, and by describing its different uses and various meanings.

 

 

تشكل الأمثال الشعبية والتعابير المسكوكة مجالا خصبا للدراسات اللسانية، إذ تمكن من الإحاطة بالخاصيات الثقافية  للغة معينة والتعرف على متكلميها.

تسعى هذه المقالة إلى الكشف عن هذه الخصائص في الأمثال المنتمية إلى الريفية (شمال المغرب) من جهة والقبايلية (شمال الجزائر) من جهة أخرى، وذلك من خلال الإجابة عن الأسئلة الآتية: ما هي مختلف التسميات التي تطلق على المرأة في هذه الأمثال؟ وما هي التصورات التي يحملها الريفيون والقبايليون عن المرأة؟ وهل هي إيجابية أم سلبية في مجملها؟

ولبلوغ ذلك،  اعتمدت الدراسة على متن  مضيان (2000، 2004) Moudian بالنسبة للريفية، وعلى متن  نصيب (1990)  Nacib بالنسبة للقبايلية. 

 

   imik Tawargit d لمحمد أكوناض نص بالأمازيغية، تم نشره سنة 2002. وهو يُعلن عن نفسه باعتباره ' ungal'، وكجنس روائي على غرار ما هو محدد في الفضاء الأدبي الغربي. بيد أن تلقيه يعيد النظر في هذه الهوية، إذ هل بمُكْنَة ِأدبٍ ذي جوهر شفوي أن يكتسب هوية جديدة وهو يعتمد وسيلة للتعبير شكلا يجهله؟  يعيش الأدب الأمازيغي، اليوم، أزمة هوية طبيعية نظيرَ تلك التي تحياها كل الآداب التي  تعبر برزخ الانتقال من الشفوي إلى المكتوب. Tawargit d imik  يظل سردا شفهيا، وإن تم تدوينه بسنن كتابي.

أما بالنسبة لموضوع الحكاية ( في معناها الإغريقي الصرف)، يمثل imik Tawargit d إسهام هذا الشكل المُستجد في الأدب المكتوب. فالسرد الشفهي في asays   يخضع بوجه عام، للارتجال، بينما يغدو في شكله المدون فعلا.  قصديا  وهكذا، تتبدّى في Tawargit d imik شبكات سيمولوجية/ دلالية منظمة في نسق  داخل النص. ويسخر محمد أكوناض مجموع هذه الشبكات لخدمة التزامه بالقضية الامازيغية من خلال أربعة حقول حافَّة، تكشف عمق الصلات بين القوى اللسانية والثقافية: التعريب، والدين، وكذا السلطة والتمزّغ . تهيئ خطبة السّي ابراهيم، وزغرودة تايدرت أرضية الطلاق بين اللغة العربية والإسلام  والسلطة. وينزع السرد، بذلك، عن التعريب  والسلطة، باعتبارهما قوى هيمنة، كل شرعية، كما يميط عن التمزغ، في الآن نفسه، كل وصاية ..

يُذَكِّر المؤلف قارئه، رغم ذلك،  أن الأمر يتعلق بمجرد حلم، مجرد Tawargit d imik  ، لكن الواقع السوسيولوجي والسياسي يبين  أن الأمر يتعلق بما هو مجاوز للحلم  بأكثر من حلم.

 

يتناول هذا المقال تعبير المرأة القبائلية الذي يعالج طابوهات الحب من خلال قصائد شفوية مدوّنة بالقبائلية ومترجمة إلى الفرنسية. وتكمن أهمية هذه المساهمة في سعيها إلى كشف المُضمر عبر التلميح والضمنية، في علاقات الرجل والمرأة خاصة، والدور المتجذِّر لكل واحد منهما وكذا مكانتهما في مجتمع يُهيمن فيه الأول. ففي هذا الوسط الذي تحكمه عادات الأسلاف، يحرر الشعر المرأة، فيمكنها من الكشف عن مشاعرها وفرض نفسها. وقد أدّت مساهمة المرأة في التعبير عن الحب بواسطة الشعر إلى إماطة اللثام عن هذه العاطفة لدى الرجل أيضا، وجعلته، من ثم، بصفة مفارقة على قدم المساواة مع المرأة؛ تُجرِّده تارة من "الأنا" الذكورية، وتمتلك روحه المليئة بالمعاناة تارة أخرى. وهكذا يأتي الشعر عبر خطاب ضمني غني بالمضمرات والتلميحات ليغزو عالم الرجل ويدعوه إلى إعادة النظر في مكانة المرأة في المجتمع واعتبارها شريكا حقيقيا.